تشخیص منونوکلئوز عفونی ناشی از ویروس Epstein - Barr Virus (EBV)
روش انجام آزمایش :
Agglutination
نمونه مورد نیاز :
سرم
نام های دیگر آزمایش :
Mononucleosis Screen Test
Mono Spot ( Screen )
منونوکلئوزعفونی Infectious Mononucleosis (IM) یک بیماری ویروسی است که با درگیری سیستم رتیکولواندوتلیال همراه است و بطور معمول کودکان و بالغین جوان را درگیر می کند. منونوکلئوز عفونی در اکثر موارد در اثر عفونت با ویروس EBV اتفاق می افتد. علائم بیماری منونوکلئوزعفونی شامل تب، گلودرد، سردرد، خستگی و بزرگی غدد لنفاوی می باشند که ممکن است با علائم بالینی ناشی از بسیاری از بیماری های دیگر یکسان باشد.
یکی از مشخصه های بیماری منونوکلئوز عفونی که می تواند آن را از سایر بیماری های با علائم بالینی مشابه افتراق دهد، حضور آنتی بادی های هتروفیل در سرم بیماران مبتلا به منونوکلئوز عفونی می باشد.
آنتی بادی های هتروفیل نوعی آنتی بادی با میل ترکیبی پائین و از جنس IgM می باشند که دارای قابلیت اتصال به طیف گسترده ای از آنتی ژنها و بطور غالب آنتی ژن های کربوهیدراتی می باشند. این آنتی ژن های هدف بطور معمول بر روی گلبول های قرمز غیرانسانی ( Non-human ) یافت می شوند، بنابراین به آنها آنتی بادی هتروفیل ( تمایل به دیگری ) اطلاق می شود. این نوع از آنتی بادی های تولید شده در بیماران مبتلا به منونوکلئوز عفونی هیچ گونه نقشی در ایمنی زایی علیه ویروس EBV ندارد و به نظر می رسد که تولید آن ها ناشی از فعال شدن پلی کلونال لنفوسیت های B بواسطه ویروس باشد.
Negative :عدم حضور آنتی بادی هتروفیل در سرم بیمار
Positive : حضور آنتی بادی هتروفیل در سرم بیما
آنتی بادی هتروفیل در بیماران مبتلا به منونوکلئوز عفونی معمولا بین 6-10 روز پس از شروع علائم بالینی به سطح قابل اندازه گیری می رسد. سطح آنتی بادی هتروفیل در طول هفته دوم تا سوم بیماری افزایش می یابد و پس از این مدت و در یک دوره 12 ماهه به تدریج شروع به کاهش می کند.
درحدود 10% از بیماران مبتلا به منونوکلئوز عفونی ممکن است از لحاظ آنتی بادی هتروفیل منفی باشند و برای تائید تشخیص نیاز به آزمایشات شناساییِ آنتی بادی های اختصاصی علیه آنتی ژن های ویروس EBV می باشد.
نتایج منفی کاذب ممکن است در اثر تأخیر در تولید آنتی بادی هتروفیل وجود داشته باشد.
در برخی از افراد ممکن است سطح آنتی بادی هتروفیل برای ماه ها و یا حتی سال ها بعد از از بین رفتن علائم بالینی نیز قابل شناسایی باشد. بنابراین تفسیر نتایج در چنین مواردی بایستی با احتیاط و در کنار علائم بالینی و تاریخچه بیمار صورت گیرد.
علاوه بر منونوکلئوزعفونی، آنتی بادی های هتروفیل ممکن است در بیماری های مختلف دیگر نیز وجود داشته باشند. ازجمله این موارد می توان به لوسمی، لنفوم بورکیت، کارسینومای پانکراس، هپاتیت های ویروسی، عفونت با سایتومگالوویروس (CMV) اشاره کرد.
درحدود 50% از افراد زیر 4 سال و هم چنین درحدود 10% از افراد نوجوان ممکن است درصورت ابتلا به منونوکلئوز عفونی آنتی بادی هتروفیل تولید نکنند.
Johannsen EC, Kaye KM: Epstein-Barr virus (infectious mononucleosis, Epstein-Barr virus-associated malignant diseases, and other diseases). In: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases. 9th ed. Elsevier; 2020:1872-1890