تشخیص و پیگیری درمان نارسایی کلیوی
پیگیری وضعیت بیمارانی که داروهای سایتوتوکسیک مصرف کرده اند و هم چنین پیگیری وضعیت بیماران مبتلا به نقرس، لوسمی و پسوریازیس.
روش انجام آزمایش :
Photometric
نمونه مورد نیاز :
سرم
اسید اوریک (uric acid) محصول نهایی متابولیسم پورین در انسان می باشد. پورین ها ترکیباتی حیاتی در بدن انسان هستند که از اسیدهای نوکلئیک و کوآنزیم ها تشکیل شده اند. این ترکیبات هم می توانند توسط بدن ساخته شوند و هم می توانند از طریق خوردن غذاهایی مانند جگر و نان های شیرین وارد بدن شوند.
تقریبا 75% از اسید اوریک موجود در بدن از طریق ادرار دفع می شود و مقدار زیادی از اسید اوریک باقی مانده وارد دستگاه گوارش شده و در آنجا توسط آنزیم های باکتری های موجود در دستگاه گوارش تجزیه شده و به آلانتوئین (allantoin) و سایر ترکیبات دیگر تبدیل می شود.
افزایش اسید اوریک بدون علائم بالینی معمولا از طریق آزمایش های غربالگری بیوشیمیایی تشخیص داده می شود. دلایل اصلی افزایش اسید اوریک در خون، افزایش سنتز پورین، اختلالات متابولیک ارثی، افزایش مصرف غذاهای پورین دار، افزایش turn over اسیدهای نوکلئیک، بدخیمی ها، داروهای سایتوتوکسیک و کاهش دفع ادراری اسیداوریک ناشی از نارسایی مزمن کلیوی و یا افزایش بازجذب کلیوی اسید اوریک می باشند.
پیگیری وضعیت این بیماران بایستی بطور مداوم انجام گیرد زیرا بسیاری از این افراد دارای خطر بالا برای بروز بیماری های کلیوی هستند. درصد کمی از این افراد حتی ممکن است علائم بیماری نقرس را بروز دهند.
سطوح اسید اوریک کمتر از 2 mg/dl معمولا به عنوان هایپواوریسمی (Hypouricemia) شناخته می شود. و معمولا شیوع بسیار کمتری نسبت به سطوح افزایش یافته اسیداوریک در سرم ( هایپراوریسمی Hyperuricemia ) دارد.
سطوح پایین اوریک اسید معمولا در همراهی با بیماری های شدید هپاتوسلولار دیده می شود که در این موارد سنتز ترکیبات پورینی به شدت کاهش می یابد.
هیپواوریسمی هم چنین در نقص بازجذب توبول های کلیوی، درمان شدید هایپراوریسمی با داروهای آلوپورینول و نیز در درمان با برخی از داروهای ضد سرطان مانند 6-مرکاپتوپورین ممکن است اتفاق بیفتد.
Adult male : 3.6 - 7.7 mg/dl
Adult female : 2.5 - 6.8 mg/dl
هایپر اوریسمی معمولا به غلظت سرمی اسید اوریک بالاتر از 8 mg/dl در مردان و بالاتراز 6.1 mg/dl در زنان اطلاق می گردد.
برخی از داروها ممکن است با اندازه گیری اسید اوریک تداخل ایجاد کنند. مصرف داروهایی مانند آلفا-متیل دوپا، دسفروکسامین و calcium dobesilate بطور کاذب سبب کاهش سطح اسید اوریک اندازه گیری شده در سرم می شوند. هم چنین در بیمارانی که دارای سطوح بالایی از متابولیت استامینوفن (N-acetyl-p-benzoquinoneimine) ،N-acetylcystein و metamizole هستند سطوح اندازه گیری شده اسید اوریک سرم بطور کاذب کاهش نشان می دهد.
Tietz Textbook of Clinical Chemistry. Chapter 24: Fourth edition, Edited by CA Burtis, ER Ashwood, WS Bruns. WB Saunders Company, Philadelphia, 2006, pp 803-807.